باز تاب آتش و نور در باور اساطیری ایران -2
ایرانیان باستان از تاریکی نفرت طبیعی داشتند و پیروزی نهایی نور بر تاریکی یکی از خصایص ویژه ادیان باستانی آنان است پس خورشید به عنوان نماد متقابل روشنایی و تاریکی و نهایتا پیروزی نور است تا جایی که بعدها در دین زرتشت از برای آتش آیین های عبادی قرار دادند که یکی آتش افروزی جشن سده – شب چله – چهارشنبه سوری که تماما با تقدس و بزرگداشت آتش مربوط است در گذشته جشن آتش را به منزله دعای دفع اهریمن می دانستند و به منزله تطهیر و پالایش قبول داشتند زیرا آتش به اعتقاد آنان تنها عاملی بود که (ور ) میکرد یعنی داوری بود برای شناسایی خوب از بد که نمونه آن در اساطیر ایران گذشتن سیاوش از اتش می باشد و یا حضرت ابراهیم را در آتش انداختند و چون او پاک بود آتش گلستان شد و همچنین در اعتقاد مسلمین انسانها پس از رسیدن به بهشت و جهنم باید داوری شوند یعنی افراد گنهکار برای بخشوده شدن و پاکی از گناه ابتدا در آتش سوزانده شده و سپس ور شوند و انگاه جایگاه آنها در بهشت برین است و یا اصطلاحاتی مانند قسم به نور – قسم به سوی چراغ است که نشان میدهد سوگند به اتش نزد ایرانیان سابقه کهن دارد و در گذشته اعتقاد داشتندکه خورشید عامل نور و روشنایی و بیدار است و هرروز چشم خود را برای دیدن اعمال مردم باز می کند همچنین در دوران گسترش آیین میترا در ایران آنچنان نور و آتش تقدس داشت که حتی بین میترا و آتش ارتباط برقرار کردند و آتش را نماینده میترا می دانستند و در کنار آتش یا روبروی خورشید به میترا سوگند می خوردند .
در جشن های سده – یلدا – چهارشنبه سوری – مهرگان تماما از نماد اتش استفاده می شود سوری به معنای سرخ است و جشن چهارشنبه سوری جشن طهارت هاست و بخشی از آیین مهری است جشنی که به خورشید در شب چله باز می گردد و جشن سده جشن ظاهر شدن آتش توسط کیومرث است که موفق به کشف ان شد که نماد خورشید است و ایرانیان باستان در دوازدهمین روز بهمن آن را جشن می گیرند و آتش افروزی در شب اول فروردین ماه بر سر معابر از حضور هرمزد و بازگشت فروهران به سوی نوری باز گو می کند که بر کره خاکی می تابد که این رسومات بعدها در دوره اسلامی تبدیل به رسم هایی مانند روشن کردن شمع بر گور – شب جمعه – سفره عقد – بقاع متبرکه – 3 شب چراغ روشن کردن بالای سر مرده گردید .
نقش چلیپا و خورشید و ماه و ستاره به صورتهای مختلف در تمدن های قدیم ایران دیده می شود که همگی به نحوی یادآور آتش و نور هستند این رمز ها را می توان در تمدن های سیلک کاشان – تل باکون فارس – شوش خوزستان به عینیه دید که بیشتر نمادین هستند چلیپا یا صلیب شکسته بر عناصر آتش و نور هم دلالت دارد و به همراه باد و آب و خاک عناصر یا آخشیک های مقدسی بودند که در حال حاضر در عصر جدید مشخص شد که این عناصر 4 گانه طبیعی در تداوم طبیعت و کائنات نقش اصلی را بازی می کنند .( در آیات قرآن به صراحت از تقدس و اهمیت این 4 عنصر حیاتی صحبت شده است و آنها را نشانه یگانگی ذات خدا می داند و حتی این نشانه های طبیعت را مظهر تجلی توحید دانسته و مشرکان را به مبارزه طلبی می خواند – آیات 10 و 11 سوره لقمان – آیات 20 و 21 سوره فجر – سوره نمل آیات 10 تا 13 – سوره ق – سوره اعراف – سوره مومنون . ادامه دارد...